Dit gaat over iedereen in Eindhoven

Toonen heeft er de microfoon gehanteerd en de bijeenkomst aan elkaar gepraat. Over dualisme ging het, over de relatie tussen burgemeester en wethouders aan de ene en de raad aan de andere kant. "Het was ontzettend gezellig en leerzaam", blikt Toonen terug.

Annemiek Toonen leert Eindhoven en de Eindhovense politiek in sneltreinvaart kennen. Ze is neergestreken in een van de wethouderskamers en heeft daar om te beginnen gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van de tien politieke partijen in de Eindhovense gemeenteraad.

Dat was in de informatie-periode. "En dan doe je ook precies dát: informeren. Wat vindt u van de verkiezingsuitslag? Wat moet er volgens u vooral gebeuren de komende vier jaar? Wat zijn voor u de belangrijkste punten? Wie moeten volgens u de coalitie vormen?"

Toonen had als opdracht ‘recht te doen aan de verkiezingsuitslag’. En dus onderzocht ze met name een coalitie van de grootste (PvdA én opdrachtgever van Toonen) met winnaars. Ze onderzocht ook wat breekpunten kunnen zijn tussen die partijen (noemt de uitbreiding van Eindhoven Airport als voorbeeld) en of er op die vlakken nog ‘beweging’ mogelijk is.

Op de vraag wanneer en waarop het CDA in dat proces is afgevallen zegt Toonen: "Waarom vinden jullie dat toch zo bijzonder? Zo vreemd is dat toch niet! Je ziet dat wel op meer plekken in het land. Het CDA was geen winnaar en niet de grootste en dus is de partij in eerste instantie niet aan de orde geweest als coalitiepartner."

Het CDA in tweede instantie toevoegen aan de vier (PvdA, VVD, D66 en GroenLinks) noemt Toonen ‘niet wenselijk’. "Je kunt er wel voor kiezen om iedereen in de coalitie te zetten, maar dat is niet goed voor de helderheid van het bestuur. Bovendien: hoe breder de coalitie, hoe groter de kans op conflicten. En de opdracht was ook om een daadkrachtige en slagvaardige coalitie te vormen."

Toonen zegt dat de democratie ermee gediend is als er naast een sterke coalitie een sterke oppositie is. Dan is de zaak in balans.

Als informateur oordeelde Toonen dat een combinatie van PvdA, VVD, D66 en GroenLinks kansrijk is. Als formateur mag ze nu gaan proberen met de vier partijen een wethoudersploeg te smeden. Toonen: "We gaan kijken hoe we er een mooi team van kunnen maken."

Maar eerst moet er natuurlijk een coalitieakkoord komen. "Dat werkt als volgt", zegt Toonen, en ze pakt het schaaltje dat op tafel staat. Suikerzakjes, zakjes met zoetjes en met koffiemelkcups zitten er in. "Je hebt de vier fracties (wijst naar de suikerzakjes), de lobbygroepen (de zoetjes), en de ambtenaren (de koffiemelk)." Ze legt uit dat de cups en zakjes het hele arsenaal aan wensen, opmerkingen, vragen en waarschuwingen uit die drie groepen verbeelden. "En al die informatie moeten we ordenen. Filteren. Natuurlijk met in het achterhoofd dat er flink bezuinigd moet worden de komende periode."

Annemiek Toonen pakt een zakje met zoetstof. "Kijk. Dit is een brief van een organisatie die wil dat er minder regeltjes komen. Dan zeggen we: oké, daar sturen we het F-team op af. De F staat voor formatie. Het clubje ambtenaren zoekt uit hoe en of de gemeente de regels kan verminderen. Dan kijken we wat er over regelgeving in de vier programma’s staat en hoe belangrijk de partijen het vinden. Dan bepalen zij of het in het coalitieprogramma komt. Zo pakken we een voor een de zaken op. Totdat die hele brij is gefilterd naar dat ene coalitieprogramma. Nou snap je zeker wel waarom dit proces een paar weken duurt."

Volgens Toonen wordt de komende weken voor een belangrijk deel bepaald waar het met de stad naartoe gaat. "Dit is geen ‘ver-van- mijn-bedshow’. Dit gaat over of de gemeentelijke belasting hoger wordt of niet, over welke groepen zullen worden ontzien, over investeringen: welke gaan nog door en waar stoppen we mee en welke scholen gaan we nog bouwen. Dit gaat over iedereen in Eindhoven."