Beter een half ei dan een lege dop

13 mei 2007
Met het vertrek van Burgemeester Sakkers is voor Eindhoven een oude discussie over een burgemeestersreferendum opnieuw actueel. De rechtstreeks gekozen burgemeester is er en zal er voorlopig niet komen. D’66 heeft dit kroonjuweel niet binnen gehaald in het vorige kabinet en voor het huidige kabinet is dit geen hot issue meer. Toch mag dit geen reden zijn om in de vijfde stad van het land de burger buitenspel te zetten bij een belangrijk besluit als de benoeming van een burgemeester. In het huidige systeem solliciteert een kandidaat burgemeester bij de commissaris van de Koningin. De gemeenteraad benoemt een vertrouwenscommissie die namens de raad de sollicitatiegesprekken voert. Vervolgens besluit de minister over de voordracht uit de raad en gaat over tot benoeming. In feite komt dit dus neer op een door de raad gekozen burgemeester. Dit systeem zou het beste uit twee werelden bij elkaar moeten brengen. Solliciteren bij de commissaris en benoemen door de kroon moet de beste kandidaat naar voren brengen die als door de kroon benoemd ambtsdrager boven de partijen staat. De raad als belangrijkste keuze commissie moet borg staan voor het democratisch gehalte van dit proces. De burger, in dit geval de Eindhovense burger, doet in dit spel niet meer mee. De kandidaat burgemeester hoeft zich dus ook niet tegenover diezelfde burger te bewijzen. Hij of zij staat boven de partijen en mag zich om deze reden niet partijpolitiek profileren. Ook de raad mag zich in haar uiteindelijke keuze niet laten leiden door partijpolitieke overwegingen. Toch blijkt in de praktijk, die altijd harder is dan de leer, dat partijpolitieke overwegingen meespelen op alle fronten. Laat dit nu eens toetsen door die burger die geen boodschap heeft aan partijpolitieke achterkamertjes. Om die reden alleen al ben ik persoonlijk voor een rechtstreeks gekozen burgemeester. Dit is niet mogelijk in dit land. Geef dan de burger minstens de mogelijkheid zich in een referendum uit te spreken over een selectie van voorgedragen kandidaten. Die mogelijkheid is er wettelijk wel en de raad kan besluiten een burgemeestersreferendum te houden. Het is niet de mooiste vergelijking die je in dit verband kunt maken. Maar het burgemeestersreferendum is dan het halve ei voor de burger die toch wat te kiezen heeft. Dit is niet alleen voor die burger van belang. Ik gun het vooral iedere kandidaat zich ook aan die zelfde burger te moeten presenteren. Dan immers wordt de volgende burgemeester ook de burgemeester van het volk. De burgemeester die dan na vier jaar stopt heeft ook aan de burgers van die stad wat uit te leggen. Deze opinie schrijf ik op persoonlijke titel.

Jan van den Biggelaar
Raadslid PvdA
Waarnemend voorzitter van de gemeenteraad